s

Met het vierde deel van Keizerin Charlotte sluiten Fabien Nury en Matthieu Bonhomme hun ambitieuze historische stripreeks af. Wat ooit begon als een drieluik over het tragische leven van Charlotte van België, keizerin van Mexico, groeide uit tot een vierdelige tour de force over macht, waanzin en verlies. Dit laatste deel is misschien wel het donkerste, pijnlijkste – maar ook het meest beklijvende.

Charlotte in de afgrond

Waar de eerdere delen vooral focusten op Keizerin Charlottes opmars en politieke strijd, verschuift in dit slotdeel de toon drastisch. De keizerin glijdt langzaam weg uit het verhaal, letterlijk en figuurlijk. Haar geestelijke aftakeling wordt invoelbaar in beelden vol schaduw, gotische leegte en religieuze obsessie. De majestueuze vrouw uit de openingsdelen is verworden tot een spook, dwalend door kille vertrekken. De waanzin krijgt vorm in hallucinaties, geselingen en zelfs kannibalistische trekjes – alles historisch gestaafd, hoe onwaarschijnlijk ook.

De auteurs kiezen voor een originele vertelstructuur: via een parlementair 'tribunaal', bevolkt door artsen die eerder haar opsluiting dan de waarheid beogen, krijgen andere personages een stem. Zo worden Zichy en Almonte – ooit vertrouwelingen – ontmaskerd als manipulators. Zelfs het 14-jarige meisje Mathilde, dat dagenlang met Charlotte opgesloten zat, wordt verhoord. Haar getuigenis, inclusief de lugubere zweepscène, raakt als een mokerslag.

Waarom keert Charlotte terug naar Europa?

Om haar zaak te bepleiten bij de gekroonde hoofden van Europa. Ze smeekt Napoleon III en vraagt paus Pius IX om de Franse troepen in Mexico te houden, zodat zij en haar echtgenoot Maximiliaan I hun keizerlijke macht kunnen behouden. Maar laten we ons geen illusies maken: Charlotte kiest voor de kant van de koloniale onderdrukker. Ondanks de aanwezigheid van Oostenrijkse en Belgische troepen draait het vooral om het exploiteren van rijkdommen en het veiligstellen van strategische allianties ten gunste van Frankrijk.

Maar Europa staat in brand: de Pruisische macht groeit, de Verenigde Staten dreigen Juárez te steunen na hun eigen burgeroorlog, en Napoleon III – ziek en zwak – trekt zijn troepen terug. Charlottes familie laat haar vallen. Haar broer Philippe, graaf van Vlaanderen, stuurt haar een brief waarin hij haar ‘ongelukkige koers’ veroordeelt, zonder haar te verdedigen of haar eer te beschermen.

Paus Pius IX en de waanzin

Dan rest haar nog één hoop: paus Pius IX. Maar zelfs die weigert haar smeekbeden. Tijdens een ontmoeting in het Vaticaan raakt Keizerin Charlotte zodanig in paniek dat de paus letterlijk uit de bibliotheek vlucht. Zwitserse wachters moeten haar bedwingen. Ze wordt gek, drinkt uit fonteinen met wijwater, en blijft als eerste vrouw ooit overnachten in het Vaticaan. Men plaatst een bed voor haar – niet uit gastvrijheid, maar uit wanhoop.

De breuk

Wat drijft haar tot deze waanzin? Schuldgevoelens, politieke teleurstellingen, religieuze dwang en een mogelijk trauma rond een (geheime) zwangerschap. Nury benadrukt haar masochisme en haar wens om gestraft te worden, zoals blijkt uit haar brieven uit Tervuren. Bonhomme ziet een vrouw die geleidelijk kapotgaat aan een giftige omgeving, haar idealen verliest, en paranoïde wordt. Een vrouw die uiteindelijk door iedereen wordt verlaten – door haar familie, haar land, haar kerk.

Ondertussen in Mexico...

Haar man Maximiliaan wordt ondertussen door de Mexicaanse liberalen gevangen genomen. In een brief schrijft Charlotte dat ze aan het sterven is. Maximiliaan antwoordt dat hij “rustiger het graf ingaat, want zij was zijn laatste aardse bezit.” Zelfs in zijn laatste woorden slaagt hij erin haar te reduceren tot bezit. Zijn sterven – gevolgd door executie – is net zo tragisch als grotesk. Zijn lichaam wordt ondergedompeld in arsenicum, raakt zijn haar en baard kwijt, en keert terug naar Europa met glazen knikkers in de oogkassen.

Van koninklijke val tot intiem drama

Wat deze strip uniek maakt, is hoe ze grote geopolitiek verbindt met diep menselijke drama’s. Schuld, religie, seksuele repressie en de rol van vrouwen in een patriarchale wereld – alles komt samen in het tragische lot van Keizerin Charlotte. Haar vermoedelijke zwangerschap, haar geheim kind (mogelijk de Franse generaal Weygand), en haar totale isolatie vormen de kern van een verhaal waarin het persoonlijke altijd verweven blijft met het politieke.

Het oordeel van de geschiedenis

Volgens Bonhomme is 80 à 90% van de gebeurtenissen historisch correct. De brieven van Keizerin Charlotte zijn authentiek – vol smeekbeden, zelfverwijten en zelfs verlangens naar lijfstraffen. De rol van de psychiaters in het verhaal is pijnlijk ironisch: zij moeten geen diagnose stellen, maar een stempel zetten – zodat Charlotte uit het zicht kan verdwijnen.

Een pluim voor Charlotte

Charlotte eindigt zoals ze begonnen is: omringd door pluimen. Die staan symbool voor haar maagdelijkheid, haar huwelijk, en uiteindelijk haar breekpunt. “Zacht, maar scherp,” zeggen de auteurs. Net als deze reeks. Keizerin Charlotte is geen klassieke biografie, maar een filmisch meesterwerk vol nuances, diepgang en dramatiek. Een strip om te herlezen, te herontdekken – en vooral: om niet snel te vergeten.

Na Keizerin Charlotte: wat volgt er voor Bonhomme en Nury

Na het afronden van Keizerin Charlotte richten zowel Matthieu Bonhomme als Fabien Nury zich op nieuwe projecten. Bonhomme werkt aan een derde album in zijn succesvolle reeks rond Lucky Luke. Het verhaal van deze nieuwe aflevering zal zich in een nog onbekende setting afspelen, maar belooft opnieuw een frisse en originele benadering van de iconische cowboy.

Fabien Nury is ondertussen volop actief op verschillende creatieve fronten. Samen met tekenaar Brüno werkt hij aan het tweede deel van Electric Miles, een grafisch project rond de legendarische jazztrompettist Miles Davis. Daarnaast is hij betrokken bij de animatie-adaptatie van Tyler Cross, waarvan het eerste deel wordt omgevormd tot een mini-serie voor Canal+. Ook op televisiegebied blijft Nury actief: hij heeft net het scenario voltooid voor het derde en laatste seizoen van de reeks Paris Police, die begin 2025 op het scherm zal verschijnen. Daarmee komt een langdurig creatief traject van bijna tien jaar tot een afronding.

Ontdek alle strips van Bonhomme Mathieu op stripweb.

Ontdek alle strips van Nury Fabien op stripweb.