Op 14 november aanstaande verschijnen twee bijzondere publicaties die de impact van het kolonialisme belichten door middel van strips: het populairwetenschappelijke boek Getekend verleden van Tom van der Geugten en de satirische Indonesische strip Ietje Kracht Bron. Beide werken bieden een diepgaand inzicht in hoe strips de koloniale geschiedenis en de nawerkingen daarvan vanuit verschillende perspectieven presenteren.

Getekend verleden: De koloniale geschiedenis in strips

In Getekend verleden onderzoekt Tom van der Geugten hoe stripmakers uit Nederland, Indonesië, België, Frankrijk en Duitsland het koloniale verleden en de gevolgen daarvan in beeld brengen. Dit baanbrekende boek is het eerste dat een diepgaande analyse biedt van hoe het kolonialisme en het postkoloniale tijdperk worden weergegeven in strips. Van der Geugten belicht hoe personages in deze strips omgaan met de historische realiteit, hoe koloniale ideologieën worden gereproduceerd, maar ook hoe deze worden bekritiseerd.

Het boek is gebaseerd op meer dan 200 strips over koloniale gebieden zoals Indonesië, Congo, Vietnam, Algerije en Namibië, waarvan 110 gedetailleerd worden besproken. Van der Geugten concludeert dat er de afgelopen decennia steeds meer strips zijn verschenen die de diversiteit en complexiteit van de koloniale geschiedenis beschrijven, met oog voor de verschillende ervaringen van de betrokkenen. Ook is er meer aandacht gekomen voor de gevolgen van de dekolonisatie, zowel in de voormalige koloniën als in Europa.

Dekolonisering van de tijdgeest

Sinds de jaren 1980 weerspiegelen veel strips een dekolonisering van de tijdgeest, waarbij traditionele eurocentrische en etnocentrische opvattingen worden losgelaten. Deze strips bieden ruimte aan diverse perspectieven en brengen voorheen verzwegen ervaringen en zienswijzen in beeld. Door personages uit verschillende bevolkingsgroepen centraal te stellen en oriëntalistische voorstellingen te vermijden, dragen deze strips bij aan nieuwe inzichten over het kolonialisme. Dit roept ook vragen op over de relatie van stripmakers en lezers met het verleden, en over de rol van strips in de populaire cultuur.

Ietje Kracht Bron: Het Indonesische perspectief

Naast Getekend verleden verschijnt op dezelfde dag ook Ietje Kracht Bron, het tweede deel van de Indonesische stripserie De legende van Vleermuisvechter. Dit satirische verhaal, geschreven door Tom van der Geugten en zijn dochter Jolien, speelt zich af op Java in de 17e eeuw. Het biedt een verfrissend Indonesisch perspectief op de koloniale geschiedenis, een tijd waarin de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) onder leiding van Jan Pieterszoon Coen zijn macht vestigde in Batavia.

Voor veel Nederlandse lezers zal het verrassend zijn om deze geschiedenis te zien door de ogen van Indonesiërs. Ietje Kracht Bron is een scherpzinnige, humoristische strip die niet alleen de koloniale tijd onderzoekt, maar ook de impact ervan op verschillende generaties belicht.

Boekpresentatie in Utrecht

Op 14 november worden beide boeken gepresenteerd in De Utrechtse Boekenbar, waar bijzondere gasten zoals Eeva Langeveld, Dido Drachman en Peter van Dongen aanwezig zullen zijn. Zij zullen het gesprek aangaan over de representatie van het kolonialisme in strips en de betekenis daarvan voor de huidige tijd.

Bijzondere samenwerking

Tom van der Geugten, een Indische Nederlander, en zijn dochter Jolien willen met hun werk de belangstelling voor het Indonesische perspectief op het koloniale verleden vergroten. Door hun unieke samenwerking hopen zij een intergenerationele dialoog te bevorderen over dit beladen onderwerp. De publicatie van Ietje Kracht Bron werd mede mogelijk gemaakt door crowdfunding en een subsidie van DutchCulture.

Met deze boeken worden nieuwe deuren geopend voor het begrijpen van de complexe relatie tussen Nederland en zijn voormalige koloniën. Of je nu een stripliefhebber bent of geïnteresseerd in geschiedenis, deze werken bieden een waardevolle aanvulling op het gesprek over kolonialisme en de dekolonisatie.